Rozwój modelu, który pokazuje przemianę plastikowych odpadów wrzuconych do rzek w toksyczny mikroplastik, dowodzi, że przedmioty jednorazowego użytku wykonane z polistyrenu, fragmenty styropianu oraz kawałki folii są materiałami, które najprędzej ulegają rozkładowi. Inne czynniki wpływające na szybkość tworzenia się mikroplastiku to klimat, energia przepływu wody i obecność flory.
Budowę modelu fragmentacji plastikowych odpadów zalegających w rzece i ich transformację w mikroplastik przeprowadzili dr Maciej Liro z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, doktorantka Anna Zielonka z Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Tim H.M. van Emmerik z Uniwersytetu w Wageningen w Holandii – uznany na świecie ekspert od zanieczyszczenia rzek makroplastikiem.
Badacze poddawali analizie wyniki eksperymentów opisanych w literaturze naukowej. W swoim artykule o tytule „Fragmentacja makroplastiku w rzekach” doszli do wniosku, kiedy to rzeki stają się najbardziej efektywnymi producentami toksycznych mikrocząstek.